پرتی ویادگیری ارتباط معنا داری وجود دارد . روش تحقیق ذکر شده همبستگی می باشد که حجم نمو نه (100) نفر می باشد که نخستین یافته های این تحقیق حاکی از این است که بین حواس پرتی ویادگیری ارتباط معناداری وجود دارد.با این وجود می توان گفت که حواس پرتی می تواند یادگیری را در هنگام مطالعه کاهش دهد.

3-پیشینه داخلی دیگرتحقیقی دیگر به عنوان پیشینه یا سابقه داخلی در کشور عزیزمان ایران انجام گرفته است.درسال (1379)توسط پژوهشگر: (مرتضوی زاده) تحت عنوان مقایسه و بررسی شیوه­ها و       استراتژی­های مطالعه ویادگیری دانش آموزان دارای پیشر فت تحصیلی بالا و پیشرفت تحصیلی پایین در مقطع متوسطه استان (کهگیلو یه وبویراحمد ) انجام گرفت که نخستین یافته های این تحقیق حاکی ازآن است بین مشکلات دانش آموزان ( دختر وپسر ) در مقطع متوسطه استان که دارای پیشرفت تحصیلی پایین با حواس پرتی یا عدم تمرکز حواس هنگام مطالعه یادگیری و ارتباط معنا دار وجود دارد. وبا این وجود می توان با جرأت وقاطعیت گفت که حواس پرتی می تواند یادگیری در هنگام مطالعه را کاهش داد و منجر به افت تحصیلی وعدم پیشرفت یا پیشرفت تحصیلی پایین منجر شود.

4-تحقیقی دیگر در این زمینه صورت گرفته توسط (صابری کاظمی ،1381)، در دانشگاه شهید     باهنرکرمان صورت گرفت تحت عنوان تأثیر فعالیت بدنی برکارایی هنگام کار مضاعف وحواس پرتی ، که در این تحقیق تلاش گردیده ، تأثیر فعالیت های بدنی (ورزش) برکارایی ،هنگام کارمضاعف وحواس پرتی بررسی شده است. بدین منظور کارایی دو گروه از آموزدنیها شامل ودرشکاران وغیر ورزشکاران (n=31) با میانگین 23+ 2/37برای ورزشکاران و 21+ 2/91سال برای غیرورزشکار با استفاده از شیوه وروش خطی زنی تولدز – پیروای در شرایط مختلف مورد بررسی قرار گر فت .آزمایش شامل 3 حالت بود: کار در شرایط عادی ، کار در حین انجام 2 کار همزمان ( مضاعف ) وکار در شرایط حواس پرتی وروشهای این تحقیق با استفاده از آزمون t برای گروههای مستقل و همچنین تحلیل واریانس یک طرفه، تجزبه وتحلیل شدند. که نتایج بدست آمده نشان می­دهد.تفاوت معنی دای بین ورزشکاران و غیر و رزشکاران در هر سه حالت وجود دارد .

پیشنه تحقیقات خارجی انجام گر فته در زمینه حواس پرتی

 1- تحققات زیادی انجام گرفته: تفضلی ( 1371 ) به نقل از تالمن (1373 ) در تحقیق که در باره اختلا فات رفتارهای در مدارس اشتو تگارت انجام داد.

نشان داده است مسئله ای پیش از همه تو سط والدین و آموزگاران به آن اشاره شده است. ضعف تمرکز حواس دردانش آموزان که یافته های تحقیق نشان داد که بین اُفت تحصیلی دانش آموزان با حواس پرتی تفاوت معنا دار وجود دارد .

2-تحقیق دیگر مربوط پرسشنامه ای که در خارج و در انجمن، خانه ومدرسه مونیخ ارائه داده شده است.که در این پر سشنامه این سئوال مطرح است: که به کدامیک از مسائل مدرسه باید بیشتر توجه شود ؟

که نتیجه که این پرسشنامه وسئوال طرح شده حاصل شده .جواب دادن رسیدن ( اولیا)که حدود چهل پنج درصد (45%) از والدین (( عدم حواس پرتی )) با تمرکز حواس را مطرح کردند.

3-میرحسینی (1369) به نقل از واکس ( 1371) تحقیق دیگری انجام داد .در تقسیم یافته های این تحقیق حاکی از این است که بین دختر و پسران از لحاظ حواس پرتی در هنگام مطالعه تفاوت معناداری وجود دارد. دختران از لحاظ نمره بیشتری نسبت به پسران می گیرند. و دومین یافته تحقیق فوق حاکی از آن است که بین دانشجویان رشته های مختلف علوم انسانی تفاوت معنادار وجود دارد. در تفکر رهیات میانگین نمره دانشجویان رشته های علوم پایه بالا را ما در عامل تفکر مبنی بر هدف نمره دانشجویان رشته ها علوم انسانی بیشتر می باشد. واکس در تحقیق خود از گروه بزرگی از دانشجویان خواست که پنج مشکل مطالعه را ذکر کنند، نتیجه نشان داد که پیش از هشتاد وپنج درصد(85%) آنها ضعف در تمرکز حواس یا به قولی حواس پرتی را بیان کرده اند

4-والتر پارک، درکتاب خود به نام (( چگو نه درس بخوانیم )) چنین می نویسد (( موفقیت یا عدم موفقیت شما دانشجویان در تحصیلات دانشگاهی، حتماً به این امربستگی دارد که چگونه از وقت خود استفاده می کنید؟ موفقیت در دانشگاه و البته در مقاطع تحصیلی  پایین تر بستگی به استفاده اشتباه از زمان دارد .)) ((محیط آشنای یک اتاق شخص، در حین مطالعه موجب انصراف کمتر و تمرکز بیشتر حواس می شوند، زیرا لوازم آن اتاق هر روز پیش چشم شماست وکمتر توجه تان را به خود جلب می کند. به علاوه اگر هر روز به وقت مطالعه در اتاق معینی بودیم کم کم ذهنتان عادت می کند، که به محض رسیدن به آن اتاق آماده حواس وفراگیری شود )).

بنابراین ثابت بودن مکان مطالعه ومشخص بودن آن به علت دسترسی به آن وفراهم  بودن و سایل مورد نیاز از قبیل کتب درسی، دفاتر، کتاب لغت،خط کش، قلم ونظایر آن جهت مطالعه موجب تمرکزحواس بیشتردرآمادگی ذهنی هنگام مطالعه می شود پس یکی از مهمترین راههای برخورداری تمرکز اختصاص دادن یک اتاق مجهز به آنچه لازم دارید، در موقع مطالعه است. این اتاق خیلی زود مناسب تمرکز ویادگیری بیان شده وکار یادگیرنده را بطور خودکار راحت تر می کند و بعد برای یادگیر نده یک عادت مفید می شود .

 ((برای داشتن تمرکز وعدم حواس پرتی، به هنگام مطالعه ابتدا فرد باید خود را از دنیای خارج جدا کند و محیط مناسبی برای مطالعه برگزیند، چون محیطی باید آرام ، روشن و دارای هوای مناسب و فضای مناسب باشد به خاطر بدست آوردن ایجاد آرامش وشرایط مناسب اهمیت دارد و زمینه ای است برای جلوگیری از حواس پرتی وتمرکز دقت )) .

یادگیری که بگویی (( نه )): زمانی که تصمیم گیرد که دانشجو باید مطالعه کند اما دوستان با هم اتاقی ها در خواست می کنند که دور هم جمع شوند ؛ دانشجو بایدهنر گفتن (( نه ))را در خویش تقویت کند اگر این اراده در فرد یاد گیرنده ضعیف است، می توانید روی درب اتاق مطالعه خود بنویسید (( مزاحم نشوید ))، اگر موفق نشدید می توانید کارهای دیگری انجام دهید که نشان دهد شما دوست ندارید که کسی باعث از هم گسیختن افکارتان شود .))

تعریف تمرکز :

تمرکز حواس هنگام مطالعه وروش های تقویت آن :تمرکزدر لغت یعنی تراکم، فشردگی .مجموعه وچکیده بسیج وجمع آوری قوای ذهنی وروانی به منظور یادگیری بهتر .

تمرکز در اصطلاح یعنی حفظ نگهداری توجه وتمرکز حواس، روی موضوع معین یعنی اینکه فراگیر تمام نیروی ذهنی خود را متوجه آن موضوع کند. و بدون تمرکز حواس یادگیری مثمرثمر نخواهد بود.

به عبارت دیگر تمرکز حواس: استعداد ثابت نگهداشتن، توجه روی موضوع یاکاری است که با میل و اراده انتخاب شده است و مانع منحرف شدن حواس دقت وتوجه به مو ضوعات دیگر معطوف شود. وبه دیگر تمرکز حواس تمرکز نمودن وبه کارگیری هر چه بیشتر دقت و توجه به موضوعات ومطالب مورد مطالعه می باشد .   ( مر تضوی زاده ، 1383،ص 15).

بنابراین همه افراد توانایی تمرکز دارند وچون تمرکز نسبی است یعنی کسی نمی تواند ادعا کندکا ملاً حواس پرت است و یا همیشه تمرکز حواس دارد. تمرکز گاهی ساده است گاهی مشکل، تمرکزدر موضوعات که نیاز به تفکرو تجزیه وتحلیل دارند مشکل و تمرکز در موضوع هایی که جنبه تفریحی سرگر می دارند. بسیار آسان وسهل خواهد بوده است (فلسفی ،1383،ص98).

 از میان همه تعریف ها وفکر هایی که ممکن است در مغز مانشو نمو پیدا کند آنهایی را که به نفع موضوهای دلخواهمان است انتخاب می کنیم و بقیه را کنار می زنیم باید توجه داشت که دشواری در انتخاب موضوعی که می خو اهیم حواسمان را روی آن تمرکز سازیم نیست.

بلکه هدف جلو گیری از نفوذ افکار خارجی است که می خواهند ذهن ما را اشغال و از موضوع اصلی منحرف سازند. از این رو تمرکز حواس عملی دفاعی علیه تاخت تاز افکار خارجی ومزاحم مو ضوع مورد نظر می باشد .

تمرکز حواس :

یعنی عوامل حواس پرتی را به حداقل رسانیدن ... تمرکز هر شخص به نسبت کاهش عوامل حواس پرتی او افزایش می یابد وبنابه تغییرات مو قعیت ذهنی ومحیطی او تغییر می کند بیشتر افراد گمان می کنند که تمرکز یک امر ذاتی و تغییر آن نا ممکن است، در حالی که تمرکز یک واحد اکتسابی است و باید هر روز پرورش وجهت داده شود و هرکس با هوش عادی خود می تواند به آن دست یابد.پس برقراری تمرکز حواس به میزان کاهش عوامل حواس پرتی بستگی دارد. یعنی هر چه عوامل مزاحم و مختل تمرکز بیشتر باشد توانایی حفظ تمرکز حواس کمتر است و بر عکس لذا حواس پرتی؛ یعنی خارج شدن از روند مطالعه یا جریان کاری وفرو رفتن در افکار وتحقیقات و یا انجام کار دیگران ( فلسفی ،1383 ،ص 99).

کسانی که پیشرفت در خواندن مایل هستند یقیناً می­خواهند بر پریشان خاطری و سرگردانی ذهن خود چیره شوند، زیرا ذهن سرگردان زمینه مناسبی و مسائدی برای خواندن نیست .برای غلبه بر این سرگردانی وانجام مطالعه ثمربخش سعی می کنند افکار مزاحم و اختلال گر را از خود دور یا محرک های محیط را در خود بی اثر کنند، تا بتوانند با توجه کامل، کار خود را به اتمام برسانند. در این صورت تمام افکار و اندیشه­های خود را برای رسیدن به هدف خود به کار می برند که انجام این عمل با تمرکز صورت می گیرد، که ممکن است به شکل مختلفی نظیر تمرکز ارادی یا غیر ارادی باشد. ممکن است به صورت تمرکز ساده وتمرکز غیر ساده، تمرکز فوری ، تمرکز طولانی، تمرکز ارادی وتمرکز غیر ارادی باشد.

دلا یل عدم تمرکز حواس:

بسیاری ازدانش آموزان.دانشجویان از نبود تمرکز حواس پرتی زیاد هنگام مطالعه ناراحتند. برخی از آنها اظهار می کنند که نمی تو انیم هنگام مطالعه حواسمان را بر روی مطالب درسی متمرکز کنیم.دلایل نقص تمرکزآنها چیست؟ چرا آنها در حال خواندن دچار پریشانی وسرگردانی ذهنی می شوند ؟

وزیری تیار (1372) در کتب تندخوانی، چهار دلیل زیر را به عنوان دلایل اصلی وکمبود یا نبود تمرکز حواس ذکر می کند، عبارتند از :

1-آشفتگی­های خارجی : که از تحریک های غیر عادی حواس مختلف انسان ایجاد می شوند .

2- آشفتگی های درو نی: که از درون سرچشمه می گیرند .

3- نبود علا قه به موضوع مورد نظر

4- تضاد بین قدرت اراده وقدرت تخیل .

( وزیری تبار) معتقد است هنگام مطالعه می توان به تضاد بین نیروی اراده و نیروی تخیل پی برد و این که علی رغم سعی وکوشش، برای استفاده کردن از نیروی اراده مان در خواندن یک مطلب، نیروی تخیل با لذتی که از نخواندن یا انجام کارگیر می برد مانع از تمرکز بر روی آن مطلب می شود و در نتیجه از تمرکز ما جلوگیری می کند و دچار حواس پرتی می شویم..

همگان به تأثیر اراده وتخیل مثبت درتمرکز حواس واقف هستند، اما به قدری تأمل می توان علل و عوامل حواس پرتی، ( عدم تمرکز) را به دو دسته : علل درونی وعلل بیرونی تقسیم کرد،و نمی توان (( نبرد علاقه به موضوع مورد نظر وتضاد بین قدرت اراده وتخیل )) را به عنوان 2 عامل جداگانه درنظر گر فت. زیرا علاقه نسبت به چیز یا مطلبی ویژگی فرد است واز درون سر چشمه  می گیرد و به ویژگیهای روحی وروانی ، تجربه ها افکار هر فرد بستگی دارد.

همین اراده فعل انفعالاتی است که از درون انسان سرچشمه می گیرد و هر دو زیر  مجموعه عوامل درونی هستند. عوامل مختلف برای کمبود یا نبود تمرکز حواسی هنگام مطالعه وجود دارد، که می توان این عوامل را با درونی ویا بیرونی دانست که عبارتند از :

عوامل عدم تمرکز حواس (حواس پرتی )

الف – نبود تمرکز حواس ناشی از انواع آسیب ها، عفونت ها وبیماری ها وسلسه اعصاب ونواحی مختلف مغز .

ب- آرزوها وتخیلات معقول ، تلاش ذهنی ویا عملی برای بدست آوردن انها وعدم تمرکز به آنها وعدم توجه به دیگر مسایل اطراف خود.

پ-آزروها و تخیلات غیر معقول، وقتی خود شناختی صحیح از توانائیهای ومحدودیتهای خویش ندارد وفقط مایل است توقعات خود را تامین کند، سعی می کند نیازهای خود را با رویاهایش برآورده سازد .

ت- مشغولیت دیگرذهنی و ظرافت حساسیت ومسایل مربوط به آن که باعث پراکندگی فکر می شود وعدم تمرکز حواس را به دنبال دار .

ث- سر و صدای ناهنجاری: محرکی که برای عده­ای می تواند به عنوان عامل مخل در تمرکز حواس محسوب گردد.

ج- غم واندوه:مشکلی که فرد را به عقب نشینی در برابر مشکلات می کشاند، وی را عمیقاً به خود مشغول می کند و قدرت تمرکز حواس و تصمیم گیری را از او سلب می کند.

چ- سرد بودن مکان مطالعه: وقتی که فرد مجبور است همه تلاش خود را بکار ببرد تا تعالی حیاتی از دست رفته را باز یابد.

خ- گرم بودن مکان مطالعه : باعث کلافه شدن، احیاناً عصبانی شده و تمرکز حواس را مختل         می سازد.

ح- کم وزیاد بودن نور : وقتی فرد احساس ناخوشایندی در تطبیق دید خود با سطح خواندن دارد و سعی می کند این مشکل را رفع کند ،منجر به عدم تمرکز حواس می شود.

د- اشیا و پدیده های بر انگیزاننده: در محل مطالعه چیزی باشد که بتوان به عنوان کلید وکد خاصی ، فرد را به یادآوری خاطری مشغول دارد و نتواند با جمع کردن خود به کار اصلی خویش بپردازد.

ذ- ناراحتی جسمی: زمانی که فرد از شدت درد به خود می پیچد واز دیگران کمک  می خواهد و در آن حال احساس می کند و دیگران باید به فکر او باشند خود نمی تواند تمرکز حواس داشته باشد.

ز- عدم آگاهی از شیوه های صحیح مطالعه ویادگیری: وقتی که فرد نمی داند چه وقت ، کجا و چگو نه مطالعه کند؟ گاه لب خوانی وگاه ذهن خوانی وگاه هم با صدار بلند مطالعه می کند در حالی که انگیزه لازم را برای مطالعه ندارد، اینها مانع از برقراری تمرکز حواس در هنگام مطالعه می شوند.

ژ- فقدان اعتماد به نفس : رویای بیداری هنگام مطالعه .

ش- اجبار به انجام کار

ص- فشار های روانی وتنشها ، که مهمترین علت عدم تمرکز در افرادند.

ز- فقدان اعتماد به نفس : وقتی که خود تصور مثبتی از خود نداشته باشد و به تو انائیهای خود واقف نباشد ،طبیعی است که نمی تواند هنگام مطالعه ، تمرکز ثابتی داشته باشد.

س-رویای بیداری هنگام مطالعه: خواندن مطلبی که یک کلمه یا یک جمله از آن  می تواند خود را به رو یاهای شیرین بی­فایده است. به همین خاطر می بینیم که برخی از افراد و بخصوص نوجوانان بدلیل رویای بیداری هنگام مطالعه دچار عدم تمرکز حواس می شوند وکمتر می توانند با خیالی آسوده به مطالعه بپر دازند .

ش- اجبار به انجام کاری: وقتی فرد خود را مجبور به انجام کاری می بیند که تمایل و اشتیاق درونی چندانی به انجام آن را ندارد، برای مثال وقتی که دانش آموزی خود را مجبور به مطالعه می بیند،    نمی تواند تمرکز حواس مناسبی داشته باشد و دچار حواس پرتی می شود اغلب افرادی که از عدم تمرکز فکری مزمن رنج می برند، اشخاص هستند که مدت ها با بی علاقگی کارها ی انجام داده اند وبه عبارت دیگر خود را مجبور به انجام کاری دیده­اند.